Helena Razbicka
Główna Księgowa
Estoński CIT zyskuje coraz większą popularność wśród polskich przedsiębiorców, z którego korzysta już niemal 20 000 spółek. Ten unikatowy system podatkowy pozwala firmom na odroczenie zapłaty podatku do momentu dystrybucji zysków, co daje znaczącą przewagę finansową.
Na początku 2022 roku zasady estońskiego CIT-u w Polsce zostały znacząco zliberalizowane, umożliwiając skorzystanie z tej formy opodatkowania znacznie większej liczbie spółek. Dzięki temu liczba firm wybierających to rozwiązanie wzrosła z około 450 w pierwszym roku do aż 15 000 w drugim roku funkcjonowania. Cit estoński warunki stały się bardziej przystępne, a podatek stanowi obecnie najchętniej wybierane rozwiązanie proinwestycyjne. Warto wiedzieć, że cit taki co to przede wszystkim korzyść dla firm, które dużo inwestują i rzadko wypłacają zyski, z różnymi cit estoński stawki zależnymi od wielkości przedsiębiorstwa (9% dla małych podatników i 19% dla większych firm).
W tym artykule dowiesz się, jak działa estoński CIT w praktyce, jakie warunki musisz spełnić, by z niego skorzystać oraz jak uniknąć typowych błędów, które będą kosztować Twoją firmę utratę prawa do tej formy opodatkowania.
Zalety i wady estońskiego CIT w praktyce
Różnica między standardowym CIT a estońskim modelem opodatkowania jest fundamentalna. Przyjrzyjmy się zaletom i wadom tego rozwiązania, które mają możliwość wpłynąć na Twoje decyzje biznesowe.
Brak podatku do momentu wypłaty zysku
Największą zaletą estońskiego CIT jest to, że podatnicy nie płacą podatku w związku z bieżącym dochodem. Opodatkowaniu podlega zysk wyłącznie w tej części, w jakiej zostaje przeznaczony do wypłaty na rzecz wspólników. W standardowym systemie CIT podatek jest płacony regularnie od całości osiąganego dochodu, bez względu na to, czy zysk jest wypłacany, czy reinwestowany.
W praktyce oznacza to, że firma nie musi odprowadzać comiesięcznych czy kwartalnych zaliczek na podatek dochodowy. Co więcej, nie ma także obowiązku sporządzania corocznych rozliczeń w tradycyjnym trybie – całość obciążeń podatkowych pojawia się wyłącznie wtedy, gdy właściciele zdecydują się wypłacić sobie zysk.
Niższe efektywne opodatkowanie
Efektywne obciążenie podatkowe w estońskim CIT wynosi zaledwie 20% dla małych i rozpoczynających działalność podatników oraz 25% dla pozostałych. W porównaniu, w spółce opodatkowanej na zasadach ogólnych wartości te kształtują się o wiele gorzej – dla małych podatników jest to około 26%, a dla pozostałych około 34%.
Dzięki niższym stawkom podatkowym, firmy są w stanie przeznaczać więcej środków na rozwój działalności gospodarczej, co sprzyja ich konkurencyjności na rynku. W przypadku małego podatnika w estońskim CIT, efektywne obciążenie podatkowe zysku wynosi 100 000 zł w porównaniu do 130 000 zł w klasycznym CIT.
Estoński CIT a płynność finansowa
Kluczową korzyścią estońskiego CIT jest poprawa płynności finansowej. Środki, które w tradycyjnym systemie musiałyby zostać przekazane na podatki, mogą pozostać w firmie, służąc inwestycjom w rozwój, zakup nowoczesnych maszyn czy rozszerzenie zakresu działalności.
To prowadzi do większej elastyczności w planowaniu budżetu oraz możliwości szybszego reagowania na rynkowe szanse i wyzwania. Odroczenie momentu opodatkowania pozwala przedsiębiorcom na strategiczne podejmowanie decyzji dotyczących wypłaty zysków dopiero wówczas, gdy firma osiągnie określone cele finansowe czy kadrowe.
Cit estoński wady i zalety – co warto wiedzieć
Mimo licznych zalet, estoński CIT posiada również pewne ograniczenia. Przede wszystkim, istnieje ograniczony katalog spółek, które mają prawo z niego skorzystać. Opodatkowane w tej formie nie mogą być na przykład spółki jawne, ani spółki, których udziałowcami są inne spółki.
Dodatkowo, przepisy wymagają, aby spółka opodatkowana estońskim CIT zatrudniała przynajmniej 3 pracowników na umowie o pracę albo 3 osoby na umowy cywilnoprawne. Istotnym problemem mogą być także tzw. ukryte zyski, które podlegają opodatkowaniu. Definicja ukrytych zysków jest bardzo szeroka i potrafi obejmować umowy najmu zawarte ze wspólnikiem czy umowy zlecenia z członkami rodziny wspólnika.
Wybierając estoński CIT, spółka musi liczyć się z koniecznością pozostawania w tym systemie przez okres 4 lat. Nie można także korzystać z ulg podatkowych dostępnych w standardowym CIT.
Cit estoński warunki – kto może skorzystać?
Aby skorzystać z estońskiego CIT, musisz spełnić szereg warunków określonych w przepisach podatkowych. Nie wszystkie firmy mogą przejść na ten system, dlatego warto dokładnie sprawdzić, czy Twoja spółka kwalifikuje się do tej formy opodatkowania.
Wymagana forma prawna spółki
Estoński podatek dochodowy od osób prawnych przeznaczony jest wyłącznie dla wybranych form prawnych. Możesz skorzystać z tego rozwiązania, jeśli prowadzisz działalność jako:
- spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
- spółka akcyjna
- prosta spółka akcyjna
- spółka komandytowa
- spółka komandytowo-akcyjna
Inne formy prowadzenia działalności, w tym jednoosobowa działalność gospodarcza czy spółka jawna, nie mają możliwości wyboru tej formy opodatkowania.
Limit przychodów i działalność operacyjna
Kluczowym wymogiem jest struktura przychodów Twojej firmy. Mniej niż 50% przychodów będzie pochodzić ze źródeł pasywnych, takich jak:
- wierzytelności i odsetki
- pożytki od pożyczek
- części odsetkowe rat leasingowych
- poręczenia i gwarancje
- prawa autorskie lub prawa własności przemysłowej
- instrumenty finansowe
- transakcje z podmiotami powiązanymi bez wytwarzania wartości dodanej
Warto zauważyć, że w przypadku spółek rozpoczynających działalność, warunek dotyczący struktury przychodów uznaje się za spełniony w pierwszym roku podatkowym.
Zatrudnienie i struktura właścicielska
Musisz zatrudniać minimum 3 osoby niebędące udziałowcami na umowę o pracę przez co najmniej 300 dni w roku podatkowym. Alternatywnie, możesz zatrudniać 3 osoby na umowy cywilnoprawne, ale wówczas miesięczne wydatki na wynagrodzenia muszą wynosić co najmniej trzykrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw.
Dla małych podatników w pierwszym roku stosowania estońskiego podatku wystarczy zatrudnienie jednej osoby. Ponadto, udziałowcami spółki mogą być wyłącznie osoby fizyczne – spółki z udziałowcami korporacyjnymi nie mogą stosować estońskiego CIT.
Cit estoński limit przychodów – jak go liczyć?
Limit przychodów pasywnych (mniej niż 50%) oblicza się względem całkowitych przychodów z działalności osiągniętych w poprzednim roku podatkowym. Ważne jest, że przychody liczy się z uwzględnieniem kwoty należnego podatku VAT.
Status małego podatnika (z przychodami do 2 mln euro) wpływa na wysokość stawki estońskiego CIT – mali podatnicy stosują stawkę 10%, pozostali 20%.
Wyłączenia i ograniczenia
Z estońskiego CIT nie mogą korzystać:
- przedsiębiorstwa finansowe (banki, instytucje kredytowe, SKOK-i)
- instytucje pożyczkowe
- podatnicy prowadzący działalność w specjalnych strefach ekonomicznych
- spółki w stanie upadłości lub likwidacji
- spółki utworzone w wyniku połączenia lub podziału
Dodatkowo, spółka na estońskim podatku nie ma możliwości sporządzać sprawozdań finansowych zgodnie z MSR oraz nie na prawa posiadać udziałów w innych spółkach.
Jak przejść na estoński CIT krok po kroku
Przejście na estoński podatek dochodowy wymaga dopełnienia kilku formalności. Przygotowaliśmy przewodnik, który przeprowadzi Cię przez ten proces krok po kroku.
Złożenie zawiadomienia ZAW-RD
Pierwszym krokiem jest złożenie zawiadomienia ZAW-RD do właściwego naczelnika urzędu skarbowego. Musisz to zrobić do końca pierwszego miesiąca roku podatkowego, w którym chcesz stosować estoński CIT. Formularz można złożyć elektronicznie (przez system e-Deklaracje lub platformę e-PUAP) lub w formie papierowej. Pamiętaj, że zawiadomienie ZAW-RD wymaga specjalnego upoważnienia PPS-1 lub PPO-1, gdyż nie jest możliwe złożenie go na podstawie pełnomocnictwa UPL-1.
Cit estoński w trakcie roku – co trzeba zrobić
Możesz przejść na estoński CIT również w trakcie roku podatkowego. W takim przypadku musisz:
- rozliczyć klasyczny CIT za okres przed zmianą
- zamknąć księgi rachunkowe na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego zmianę
- sporządzić sprawozdanie finansowe
- złożyć zawiadomienie ZAW-RD do końca pierwszego miesiąca, w którym będziesz korzystać z estońskiego CIT
Sprawozdanie finansowe i zamknięcie ksiąg
Sprawozdanie finansowe musi być sporządzone zgodnie z przepisami o rachunkowości w ciągu trzech miesięcy od dnia bilansowego. Dokument należy opatrzyć kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym lub podpisem osobistym. Brak podpisu w terminie będzie skutkować uznaniem wyboru estońskiego podatku za nieskuteczny.
Cit estoński jak liczyć okresy podatkowe
Opodatkowanie ryczałtem obejmuje okres czterech kolejno następujących po sobie lat podatkowych wskazanych w zawiadomieniu ZAW-RD. Po upływie tego czasu okres automatycznie przedłuża się na kolejne 4 lata, jeśli nie zrezygnujesz z tej formy opodatkowania.
Najczęstsze błędy i ryzyka w estońskim CIT
Korzystając z estońskiego CIT, przedsiębiorcy często napotykają na pułapki, które potrafią prowadzić do utraty tej korzystnej formy opodatkowania. Poznaj najczęstsze błędy, aby ich uniknąć i bezpiecznie korzystać z podatkowych korzyści.
Ukryte zyski i wydatki niezwiązane z działalnością
Jednym z krytycznych obszarów ryzyka są ukryte zyski, czyli świadczenia wykonane w związku z prawem do udziału w zysku. Obejmują one:
- kwoty pożyczek udzielonych wspólnikom
- odsetki od pożyczek udzielonych przez wspólników
- wyjazdy wspólników niezwiązane z działalnością spółki
- naprawy środków trwałych będących własnością wspólników
Natomiast wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą to głównie kary, grzywny oraz odsetki od nieterminowych płatności podatkowych. Pamiętaj, że 50% wydatków związanych z używaniem samochodów do celów mieszanych również podlega opodatkowaniu estońskim CIT.
Błędne wyliczenie limitów przychodów pasywnych
Częstym błędem jest nieprawidłowe obliczanie limitu przychodów pasywnych, które nie mają prawa przekraczać 50% całkowitych przychodów. Do przychodów pasywnych zaliczają się przychody z wierzytelności, odsetek, praw autorskich czy instrumentów finansowych.
Szczególne ryzyko dotyczy spółek z branży IT, gdzie przychody z przeniesienia praw autorskich muszą zostać w całości zakwalifikowane jako pasywne, jeśli nie wyodrębniono rynkowej wartości tych praw. Warto pamiętać, że limit liczy się z uwzględnieniem kwoty należnego podatku VAT.
Problemy z zatrudnieniem i strukturą właścicielską
Wymóg zatrudnienia minimum 3 osób niebędących wspólnikami przez 300 dni w roku jest często naruszany. Przy umowach cywilnoprawnych konieczne jest miesięczne ponoszenie wydatków w wysokości trzykrotności przeciętnego wynagrodzenia. Pamiętaj, że do wymogu zatrudnienia nie możesz wliczać osób na B2B.
Ponadto, utrata prawa do estońskiego CITu następuje, gdy wspólnikami stają się inne spółki lub gdy Twoja firma nabywa udziały w innych podmiotach. To ryzyko pojawia się nawet przy dziedziczeniu udziałów czy w postępowaniach restrukturyzacyjnych.
Cit estoński księgowanie kosztów – na co uważać
Nieprawidłowe księgowanie kosztów może skutkować problemami podatkowymi. Zastosuj odpowiednią analitykę do kosztów operacyjnych i finansowych, by łatwo identyfikować wydatki stanowiące ukryte zyski oraz koszty niezwiązane z działalnością.
Zwróć uwagę na poprawne ujmowanie w księgach 50% kosztów samochodów używanych do celów mieszanych. Nie musisz wyłączać tych kosztów z ksiąg rachunkowych – wystarczy odpowiednia ewidencja i terminowa zapłata podatku (do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu poniesienia wydatku).
Wnioski: Czy Twoja firma może zaoszczędzić na podatkach?
Estoński CIT niewątpliwie stanowi atrakcyjną alternatywę dla tradycyjnego systemu podatkowego, szczególnie dla firm nastawionych na rozwój i reinwestowanie zysków. Dzięki odroczeniu podatku do momentu wypłaty zysku, Twoja spółka może zachować znacznie lepszą płynność finansową i efektywniej planować inwestycje. Ponadto, niższe efektywne stawki podatkowe (20% dla małych podatników i 25% dla pozostałych) dają wymierne oszczędności w porównaniu do standardowego CIT.
Jednakże, przed podjęciem decyzji o przejściu na estoński CIT, koniecznie przeprowadź dokładną analizę specyfiki swojej działalności. Przede wszystkim sprawdź, czy Twoja firma spełnia wszystkie formalne wymogi – od formy prawnej, przez strukturę właścicielską, po limity zatrudnienia i przychodów pasywnych. Następnie oceń, czy korzyści z odroczenia podatku przewyższą ograniczenia związane z ukrytymi zyskami i brakiem możliwości korzystania z ulg podatkowych.
Warto również pamiętać, że skuteczne funkcjonowanie w estońskim CIT wymaga odpowiedniego przygotowania księgowego. Zatem zadbaj o właściwą analitykę kosztów, która pozwoli na łatwe identyfikowanie wydatków mogących stanowić ukryte zyski. Dzięki temu unikniesz najczęstszych błędów, które mogłyby skutkować utratą prawa do tej formy opodatkowania.
Ostatecznie, taki CIT sprawdzi się najlepiej w przypadku firm, które generują znaczące zyski i planują je reinwestować zamiast wypłacać udziałowcom. Jeżeli Twoja strategia biznesowa zakłada intensywny rozwój i ograniczoną dystrybucję zysków, ta forma opodatkowania może przynieść Ci znaczące korzyści finansowe i konkurencyjne na rynku.